Hem dünyada hem de ülkemizde her köşe başında bir kafe olduğunu göz önünde bulundurduğumuzda kahve çekirdeğinin dünyanın en çok kullanılan komoditelerinden biri olması bizim için şaşırtıcı değil. Kahve; su ve çaydan sonra dünyanın en çok tüketilen içeceği. Tüm dünyada yılda yaklaşık yarım trilyon bardak tüketilen kahve, aynı zamanda petrolden sonra en çok ticareti yapılan ham madde.

Kahve bitkisi, adı aynı zamanda kahve kuşağı olarak anılan 23. kuzey ve 25. güney paralelleri arasında yer alan ülkelerde yetiştirilebiliyor. Ülkemizde de bu iklim kuşağına yakın olan Mersin’de kahve yetiştirme denemesi yapılmış ama başarı elde edilememiş. Kahvenin içerdiği kafein aynı zamanda kola içeceği, kozmetik ve ilaç sanayisinde de kullanılıyor. Kahve iki ana bitkiden üretiliyor: Arabica ve Robusta. Arabica dünya üretiminin yaklaşık %70’ini karşılıyor, Robusta ise yetiştirmesi daha kolay ve ekonomik bir bitki. Aşağıda en çok kahve üreten ülkelere göz atabilirsiniz.

10-Guatemala – 204,000 Metrik Ton / Yıl
Bu Orta Amerika ülkesi yıllık 204 bin metrik ton kahve üretmekte. (2016 ICO verisi) 500 – 5000 m arası yüksekliklerde 16°C–32°C arası sıcaklıklarda kahve için verimli bir iklimi ve toprağı olan Guatemala 2011 yılına kadar Orta Amerika’nın en çok kahve yetiştiren ülkesiydi. Bu tarihten sonra unvanını bir diğer önemli kahve üreticisi olan Honduras’a bıraktı.

Ülkede kahve üretimin ve ihracatının gelişimi 1960 yılından sonra hükümetin aldığı bir dizi ticari ve vergisel karardan sonra gerçekleşti. Bu dönemde kurulan Anacafé (Asociación Nacional del Café) organizasyonu günümüzde hâlâ ülkedeki kahvenin ihracatı için pazarlama ve sürdürülebilirlik çalışmaları yapıyor.

9-Meksika – 234,000 Metrik Ton / Yıl
Meksika, ICO verisine göre 2016 yılında 234 bin metrik ton kahve üretti. Meksika’daki kahve üretimi genelde Arabica üzerine ve Guatemala sınırındaki sahil kesiminde yapılıyor.

Meksika ürettiği kahvenin büyük kısmını Amerika Birleşik Devletleri’ne satıyor. 90’lı yıllardaki ani fiyat dalgalanmaları bu büyük kahve üreticisi ülkede ekonomik ve sosyal sorunlara yol açtı, ama Birleşik Devletler ile yaptığı düzenli kahve ticareti 2000’li yılların ilk zamanlarda eski haline döndü ve toparlanmalarına yardımcı oldu.

8-Uganda – 288,000 Metrik Ton / Yıl
Uganda bir kahve üreticisi olarak ilk akla gelen ülkelerden olmasa da 288 bin metrik ton üretimi ile dünya üretiminde 8. sırada bulunuyor. Bu Orta Afrika ülkesi Kibale bölgesinde Robusta üretimi, Etiyopya’ya komşu bölgelerinde ise Arabica üretimi gerçekleştiriyor. 1991 yılına kadar devlet tarafından idare edilmeye çalışan ve oldukça başarısız olan kahve üretimi 1991 yılındaki özelleştirme ile iki yıl içerisinde %5100 oranında artış gösterdi.

7-Hindistan – 348,000 Metrik Ton / Yıl
Hindistan’da 2016 yılında 348 bin metrik ton üretim yapıldı. Bu üretimin büyük bir kısmı ülkenin güney kısmındaki tepelik bölgelerde gerçekleşti. Hindistan’da kahve çekirdeği üretimini görece küçük çiftçiler gerçekleştiriyor. Bu çiftçiler aynı toprağa kahve ile birlikte tarçın ve kakule gibi baharat ekimi de yaptıkları için Hindistan menşeli kahvelerden bu aromaları almak çok olağan. Hindistan’da kahve çaya göre çok az tüketiliyor, bundan dolayı ülkede üretilen kahvenin %80’i Rusya ve Avrupa’ya ihraç ediliyor.

6-Honduras – 358,000 Metrik Ton / Yıl
Honduras Orta Amerika’nın en büyük kahve üreticisi, ama markasızlık ülkenin kahve ekonomisi için büyük bir sorun oluşturuyor. Ortalama bir kahve tüketicisinin aklına hemen Kolombiya, Etiyopya, Kenya gibi kahveler geliyor; Honduras kahvesi ise hâlâ kendi kimliğini kazanamadı. Daha çok blend (harman) kahvelerin içeriğinde tamamlayıcı olarak yer alıyor. Honduras’ta kahve ülke ekonomisinin ana girdilerin biri.

5-Etiyopya – 384,000 Metrik Ton / Yıl
Etiyopya, Arabica kahve çekirdeklerinin coğrafi merkezi konumunda. Etiyopya’nın ihracat gelirinin 28%’inin kahveden geldiği ve 15 milyon insanın bu ekonomiden geçindiği tahmin ediliyor.

Etiyopya ülke olarak dünyanın en eski kahve kültürüne sahip diyebiliriz. Kahve bitkisinin bulunmasına dair çoban-keçi hikayesi bu topraklarda geçiyor. Asırlar boyunca Etiyopyalı çiftçiler bu bitkiyi ehlileştirmeye çalıştı ve sonucunda tüm dünyada tanınan Harar, Limu, Sidamo ve Yirgacheffe gibi tescilli kahveler ortaya çıktı.

4-Endonezya – 660,000 Metrik Ton / Yıl
Adı ilk etapta büyük kahve üreticileri arasında aklımıza gelmese de bu Asyalı ada ülkesi 660 bin metrik ton yıllık üretimi ile dünya üretiminde söz sahibi. Ekvatora yakınlığı ve coğrafi yapısı Robusta kahve üretimi için elverişli. Bundan dolayı Endonezya, kahve üretiminde kaliteden ziyade tonaja önem veriyor. Ülkeye kahve üretimi Hollandalı kolonistler tarafından öğretilmiş ve ülkenin yaklaşık 1 milyon hektar tarım arazisi kahve bitkisi ekimine ayrılmış durumda.

3-Kolombiya – 810,000 Metrik Ton / Yıl
Kolombiya için dünya çapında en meşhur kahve üreticisi ülke diyebiliriz. 1980–2010 yılları arasında sıcaklığın artmasına bağlı iklim değişikliği sonucunda kendilerine has çekirdeklerin üretimi düştü ve uzun süre Brezilya’nın arkasında 2. olarak korudukları unvanlarını Vietnam’a kaptırdılar. Kolombiya yine de 2016 yılındaki 810 bin metrik ton üretimi ile dünya kahve pazarının en etkili ülkelerinden biri.

2-Vietnam – 1,650,000 Metrik Ton / Yıl
Vietnam usulü kahve denince akla yoğunlaştırılmış ve tatlandırılmış süt ile servis edilmesi gelir. Vietnam 1,650,000 metrik tonluk üretimi ile dünyada 2. sırada geliyor. 1975 yılında sadece 6,000 metrik ton olan üretimin bu seviyeye gelmesi kahvenin ülke ekonomisine pirinç ile birlikte sağladığı katkıyı gösteriyor.

1-Brezilya – 2,595,000 Metrik Ton / Yıl
Brezilya yaklaşık 150 yıldır dünya kahve üretiminin lider ülkesi. Brezilya’da toplamda 27,000 kilometrekare kahve ekim alanı bulunıyor. Bu ekim üç büyük kent olan Minas Gerais, Sao Paulo ve Parana’da gerçekleşiyor. Brezilya kendi kahvesini diğerlerinden üretim metodu ile ayırıyor. Çoğu diğer kahve üreticisi ülkenin aksine Brezilya kahvelerini güneş altında kurutuyor, bu da kahvelerine daha fermente ve meyvemsi tatlar veriyor.